W ostatniej dekadzie tegorocznego września przypadają dwa pierwsze w żydowskim kalendarzu święta, rozpoczynające kolejny 5781 rok.
Są to Rosz ha-Szana (Nowy Rok), zwane też Świętem Trąbienia oraz, oddzielone od niego dziesięcioma Dniami Pokuty (Jamim Noraim), Jom Kipur (Dzień Pojednania), który przypada w dziesiątym dniu miesiąca tiszri.
Dla wierzących Żydów przygotowanie do Jom Kipur rozpoczyna się wielodniową pokutą za zło wyrządzone Bogu i ludziom.
Ideą obu wrześniowych świąt jest przyjrzenie się własnemu życiu, dostrzeżenie win, wzbudzenie w sobie skruchy i podjęcie próby przebłagania Boga i skrzywdzonych bliźnich. Motywuje do tego wierzenie, iż w dniu Rosz ha-Szana otwierane są trzy księgi: do jednej wpisywani są sprawiedliwi, do drugiej grzesznicy a trzecia przeznaczona jest dla ludzi przeciętnych, dając im nadzieję, że w czasie 10 dni pokuty (Jamim Noraim) dzielących Rosz ha-Szana od Jom Kipur (Dzień Przebłagania, Pojednania), zdołają przebłagać Najwyższego i być zapisani do Księgi Życia.
W przesłaniu Jom Kipur widoczny jest ścisły związek z darowanym ludziom przez Najwyższego przymierzem łaski, które sprawiła ofiara krwi Jeszuy – Wykupiciela.
Jom Kipur poświęcony jest 16 rozdział Księgi Kapłańskiej. Święto jest dwudziesto-pięciogodzinnym postem, rozpoczynanym 9 dnia miesiąca tiszri przed zachodem słońca, a kończonym po ukazaniu się pierwszych gwiazd następnego wieczora. Większa część tego dnia spędzana jest przez wierzących Żydów na modlitwie, którą rozpoczyna Kol nidrej – ‘wszelkie śluby’ – modlitwa o unieważnienie ślubów (składanych w czasie prześladowań nieraz pod przymusem), których nie można było dotrzymać, oraz na wyznawaniu grzechów.
Jom Kipur jest najważniejszym dniem roku, najbardziej uroczystym świętem ze wszystkich świąt żydowskich – „szabatem szabatów” – i obchodzą je nawet osoby stroniące w pozostałe dni od synagogi.
Dla nas szczególne znaczenie ma treść tego święta ze względu na opisaną w Biblii rolę arcykapłana, składającego w tym dniu ofiarę, oraz na symbolikę zasłony oddzielającej miejsce nazwane: „Święte Świętych”.
Przypomnijmy, że w starożytności w dniu Jom Kipur, jedyny raz w roku, arcykapłan wchodził do pomieszczenia Świątyni, nazywanego ‘Święte Świętych’, aby złożyć ofiarę przebłagania z dwóch kozłów; jednego kozła ofiarnego (Azazela), obarczonego grzechami Izraela, wypędzano na pustynię (Kpł 16:10), dokąd zabierał grzech ludu.
Z Ewangelii wiemy, że Jezusa poprowadzono poza mury miasta, gdzie poniósł grzech swego ludu. Tam też czytamy ( Mt 27:51, Mk 15:38), że kiedy Mesjasz oddał swoje życie na krzyżu Golgoty, zasłona, oddzielająca miejsce do którego przystęp miał raz w roku jedynie arcykapłan składający ofiarę za grzech ludu, została rozdarta z góry do dołu, a stało się to dzięki ofierze krwi Mesjańskiego Arcykapłana, który „usiadł po prawicy Majestatu w niebie” (Hbr 1:3).
O nazwie święta tak pisze Victor Buksbazen1): „…Pochodzi ona od hebrajskiego słowa kapper – przykrywać. Zgodnie ze znaczeniem tego słowa Bóg przykrywa grzechy swojego ludu krwią ofiary.
Dla konkretnej osoby oznacza to, że Bóg widzi tylko zapłaconą karę i osobę zakrytą krwią; tak więc ten człowiek staje przed Bogiem bezgrzeszny.
Ta koncepcja doskonale wyraża ideę zastępczej śmierci i przebłagania. Wskazuje na główne przesłanie Ewangelii – „Chrystus umarł za nasze grzechy” (1 Kor 15:3).
Buksbazen zwraca uwagę na to, że prawda, iż nie ma innego pojednania jak krew ofiary, jest sformułowana w judaizmie wyjątkowo jasno; Talmud mówi: „Nie ma innego pojednania jak pojednanie krwią” (Joma 5a). Potwierdza to żydowski apostoł Paweł w Liście do Hebrajczyków: „bez rozlania krwi nie ma odpuszczenia” (Hbr 9:22).
W kontekście dni Jamim Noraim, nazywanych sądnymi dniami, które poprzedzają Jom Kipur, rabini mówią, że cadyk (sprawiedliwy) sądzony jest każdego dnia, ponieważ każdego dnia dokonuje on teszuwy. Rabin Eliezer powiedział: „Dokonaj nawrócenia – teszuwy – na dzień przed swą śmiercią”. Jego uczniowie zapytali: „Czy człowiek zna datę swej śmierci”? „Tym bardziej powinien on dokonywać teszuwy każdego dnia – odparł, gdyż śmierć może nadejść jutro, stąd też człowiek winien całe swe życie spędzać na żalu za swe przewinienia”.
Zachęca to do modlitwy, aby Święty Izraelski sprawił, że kiedy zabrzmi dźwięk szofaru w zapowiedzianym dniu sądu nad ludzkością, wielu synów Jakuba, w odpowiedzi na teszuwę i wznoszoną przez nich modlitwę: „Zakryj oblicze przed grzechami moimi i zgładź wszystkie winy moje. Serce czyste stwórz we mnie, o Boże, a ducha prawego odnów we mnie!” (Ps 51:12), będą dotyczyły słowa zapisane w Objawieniu Jana (22:14): „Błogosławieni, którzy piorą swoje szaty, aby mieli prawo do drzewa żywota i mogli wejść przez bramy do miasta”.
Izrael przeżywa trudne czasy, gdyż wobec osaczenia przez licznych wrogów, oraz problemów z powołaniem stabilnego rządu, zmaga się też z drugą, dotkliwą, falą pandemii.
Trudne czasy porównuje się często do przebywania na pustyni. W czasie sierpniowego spotkania naszej wspólnoty Kent z Izraela zwrócił uwagę na to, że Biblia przekazuje nam wiadomość, iż najdonioślejsze objawienia miały miejsce na pustyni.
Módlmy się, aby w zaczynającym się 5781 roku wielu Izraelczyków mogło zaufać Bogu Izraela i swojemu Mesjaszowi! Dziękujmy Wszechmogącemu za nadzieję, jaką niesie Jego słowo: „Niewyczerpane są łaski Pana. Miłosierdzie Jego nie ustaje. Każdego poranku objawia się na nowo (…) Dobry jest Pan dla tego, kto Mu ufa, dla duszy, która Go szuka.” (Treny 1:22-25).
Módlmy się, o Boże miłosierdzie dla mieszkańców Izraela, prośmy o pomyślność dla tego kraju. Módlmy się o Boży pokój dla Jeruszalaim, Miasta Wielkiego Króla!
Felicja Białęcka
_______________________________________________________
1) Victor Buksbazen, Ewangelia zawarta w świętach Izraela, Warszawa 2005, s.35-45.