Święto Simchat Tora przypada zaraz po Świętach Szałasów. W Izraelu jest ono obchodzone razem ze świętem Szemini Aceret (Szemini Chag ha-Aceret; hbr. szemini – ósmy, chag – święto, aceret – ostatni), które jest zwieńczeniem siedmiodniowego święta Sukot. Słowo „aceret” pięknie tłumaczył Raszi1) jako „zatrzymanie”, posługując się cytatem z midrasza: „Zatrzymuję was przy sobie. To jest jak z królem, który zaprosił na ucztę swoje dzieci. Kiedy minęły już dni świętowania i była pora powrotu do domów, król rzekł: Moje dzieci, proszę, zostańcie ze mną jeszcze jeden dzień. Trudno mi będzie zostać bez was.”
Dzień Szemini Aceret, traktowany jest jako osobne święto, ze względu na biblijne zapisy: „…Ósmego dnia będziecie mieli święte zgromadzenie… Jest to uroczyste zgromadzenie, żadnej ciężkiej pracy wykonywać nie będziecie” (Kpł 23:36), oraz: „Ósmego dnia będziecie mieli uroczyste święto. Nie będziecie wykonywać żadnej ciężkiej pracy” (Lb 29:35).
W diasporze obchody święta Simchat Tora – Radość z Tory – wyznaczono na następny dzień.
Przesłaniem tego święta jest radość z nadania Tory, prowadzącej na drogę, którą należy iść, by być blisko Wszechmogącego. Radość ze spotkania i przebywania z Bogiem, wyrażana jest m.in. obnoszeniem zwojów Tory w radosnym pochodzie dorosłych i dzieci wokół synagogi.
Święto Simchat Tora zajmuje w kalendarzu Izraela ważne miejsce, chociaż nie jest wspomniane w Biblii Hebrajskiej. Jego początki wiążą się być może z czasami Ezdrasza i Nehemiasza, kiedy to w V w. przed n.e., po powrocie Izraelitów z niewoli babilońskiej, Tora została publicznie odczytana i zaakceptowana przez lud (por. Ne 8). W tym też może czasie został ustalony cykl 54 rocznych czytań z Biblii Hebrajskiej.
Tora nabrała dla Żydów szczególnego znaczenia dla spotykania się z Bogiem po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej, chociaż była już wcześniej podstawą i punktem wyjścia nauczania najznakomitszych żydowskich nauczycieli. Dowiadujemy się przecież z Ewangelii Łukasza, że też Jeszua z Nazaretu: „…począwszy od Mojżesza i poprzez wszystkich proroków wykładał im, co o nim było napisane we wszystkich pismach” (Łk 24:27). Z Ewangelii też wiemy, że nasz Zbawca nauczanie swe opierał na Pismach Świętych – Kitwej Kodesz. Tymi słowami określano Tanach – Biblię Hebrajską. W jej skład wchodziły: Tora (Prawo), Newi’im (Prorocy) i Ketuwim (Pisma).
Stosunek Mesjasza Jeszuy do Tory pokazuje zapis Mateusza (Mt 5:17): „Nie mniemajcie, że przyszedłem rozwiązać zakon albo proroków; nie przyszedłem rozwiązać, lecz wypełnić.”
Tora była zawsze podstawą przetrwania judaizmu i narodu żydowskiego; życie według jej wskazań, mimo licznych nieszczęść i wielorakich podziałów, podtrzymywało i podtrzymuje wspólnotę izraelską. Według rabina Philipa de Vries2): „Jest tegoż narodu podłożem i źródłem siły życiowej. Jest jego świadkiem i zarazem jest jego tłumaczem, za którego pośrednictwem Izrael przemawiał do świata i który dziś jeszcze pośredniczy w jego rozmowie z ludzkością. Jest też nieprzerwanie jego Księgą więzi z Bogiem… Tora jest dla tego ludu Nadprzyrodzonym Dokumentem. Z wieczności po wsze czasy, dlatego też jej lektura nigdy się nie nudzi”.
Wielu określa słowem Tora nie tylko Pięcioksiąg Mojżesza, ale całą Biblię Hebrajską – tzw. Stary Testament.
W dniu Simchat Tora Żydzi uroczyście wyrażają Bogu wdzięczność za obdarowanie Torą. W synagogach w dniu święta wyjmuje się zwój Tory z Aron haKodesz (dosł. świętej skrzyni, arki; inaczej – szafy ołtarzowej) i obnosi z pląsaniem w radosnej procesji wokół bimy (podwyższenia służącego do czytania Tory i jako mównica).
W dniu Simchat Tora kończy się roczny cykl czytania Tory i zaczyna nowy; zaraz po odczytaniu ostatniego fragmentu z Księgi Powtórzonego Prawa czyta się pierwszy fragment z Księgi Rodzaju. Ci, którzy mają zaszczyt kończyć lub rozpoczynać czytanie Tory, nazywani są chatanim – oblubieńcy (Tory). Osoba kończąca czytanie ostatniego rozdziału Tory nazwana jest Chatan Tora, a kto rozpoczyna czytanie pierwszych jej słów – Chatan Bereszit. W synagodze zajmują oni przeznaczone dla nich miejsca przed szafą ołtarzową – Aron haKodesz.
Termin Chatan Tora ma przypominać Izraelowi o ścisłym związku między Bogiem, Izraelem i Torą. W Księdze Izajasza (Iz 54:5) czytamy: „Małżonkiem twoim jest twój Stwórca”.
Możemy przeczytać w Psalmie 119 czym są Pisma dla każdego, kto zabiega o bliską więź z Wszechmogącym, a Ewangelia świadczy, czym były Pisma dla Jeszuy z Nazaretu i dla Jego uczniów, którzy w kluczowych momentach mówili, że: „Napisano…”.
Radość z nadania ludowi Bożego wybrania Tory – Prawa – Przymierza jest więc również naszą radością, jeśli wierzymy, że Tora to najświętszy dar Boga, Księga Boża, Księga woli Bożej, Księga Bożej obietnicy; Księga dla ludu Bożego, symbolizowanego przez drzewo oliwne z jego gałęziami; naturalnymi i wszczepionymi.
Ważne w żydowskim kalendarzu święto, obchodzone w tym roku w Izraelu 11 października, a dzień później w diasporze, zachęca do dzielenia radości z tego, że możemy wgłębiać się w Słowo skierowane do wszystkich, którzy pragną poznawać Stwórcę wszechrzeczy i iść wyznaczoną przez NIEGO ścieżką. „Drogą świadectw Twoich raduję się jak skarbem nad skarby… Latarnią dla nóg moich jest Twoje słowo i światłem na ścieżce mojej… Ochroną moją i tarczą moją Ty jesteś, w słowie Twoim pokładam nadzieję… Pokój obfity miłującym Twoje prawo, nie potkną się nigdy… Opiewać będzie mój język obietnicę Twoją, bo wszystkie nakazy Twoje są sprawiedliwe.” (Ps 119:14,105,114, 165, 172, w tłum. Czesława Miłosza).
Felicja Białęcka
___________________________________________________________
1) Raszi – rabin żyjący w 11 w. n.e, znany komentator Tory i Talmudu;
jego komentarze wywarły duży wpływ na rozwój judaizmu.
2) Simon Philip de Vries (ur w 1870r. w Holandii), Obrzędy i symbole Żydów, Oprac. i przekł. A. Borowski, Kraków 1999.