Z kalendarza żydowskiego dowiadujemy się, że w niedzielę 22 lipca przypada w tym roku 9 dzień miesiąca Aw, w którym świat żydowski obchodzi wielki dzień żałoby – Tisza be Aw, uznawany za rocznicę zniszczenia w 586 r. p.n.e. przez babilońskiego króla Nabuchodonozora Pierwszej Świątyni w Jerozolimie. Według tradycji żydowskiej jest to też rocznica zburzenia w 70 r. n.e. Drugiej Świątyni przez cesarza rzymskiego Tytusa.
Świątynia Jerozolimska przejęła rolę Miszkan – Przybytku, będącego dla starożytnych wyznawców Boga Izraela miejscem przebywania chwały Bożej.
Biblia mówi, że Przybytek zaprojektował sam Święty Izraelski (Wj 25:8-22), aby Jego układ i wyposażenie pokazywały grzesznemu ludowi, w jaki sposób można stanąć przed Bogiem, by oddać Mu cześć. Ludzie mogli zbliżyć się tutaj do Boga dzięki zadość-uczynieniu, dokonującemu się przez rozlanie krwi zwierzęcia i modlitwę kapłana.
Studiując Tanach, Biblię Hebrajską, widzimy, jak wiele miejsca zajmuje w Torze – Pięcioksięgu Mojżesza – szczegółowy opis Przybytku, na którym Salomon odwzorował zbudowaną przez siebie w Jerozolimie świątynię.
Polecenie dotyczące budowy Przybytku zakomunikował Dawca Tory pod górą Synaj, zalecając wykonanie go według niezwykle szczegółowego wzoru. Szczegółowość biblijnego opisu dotyczącego Przybytku umożliwiła, jak wiemy, współczesne wykonanie dokładnych replik wszystkich jego elementów, które można dziś zobaczyć w Instytucie Świątyni w Jerozolimie.
Szczegółowy projekt, przekazany przez Wszechmogącego Boga, pokazuje grzesznym ludziom świętość Boga; jak Święty Bóg może w zgodzie z prawem okazywać swoją łaskę i miłosierdzie grzesznemu ludowi. System ofiar składanych w Przybytku pokazuje, jak wielką jest w oczach Boga rola przelania krwi jako zadośćuczynienie za grzech.
Tym, którzy poznali Zbawiciela, zrozumienie istoty posługi kapłańskiej, opisanej w kontekście Przybytku, przybliża zrozumienie dzieła Jezusa, który wypełnił zbawczy plan Boga.
W czasach poprzedzających dokonanie się zbawczego dzieła Mesjasza Jeszuy zniszczenie Świątyni Jerozolimskiej było pozbawieniem ludu Bożego wybrania możliwości spotkania się z Bogiem, uwarunkowanego ofiarą przelanej krwi zwierząt.
Po zniszczeniu Drugiej Świątyni najważniejszą instytucją judaizmu stała się Synagoga, której początki uczeni upatrują w czasach niewoli babilońskiej. Stała się ona miejscem, w którym Żydzi mogli się gromadzić dla wspólnego czytania Tory oraz wspólnej modlitwy.
Z dziewiątym dniem miesiąca Aw – Tisza be-Aw – związany jest również upadek w 135 r. n.e. twierdzy Betar, kończący powstanie Bar Kochby przeciwko Rzymianom.
Tradycyjnie wspomina się też w tym dniu wypędzenie Żydów z Anglii w 1290 r., a także w 1492 r. z Hiszpanii.
Jest zatem Tisza be-Aw symbolem wszelkich prześladowań i cierpień narodu żydowskiego, utraty niepodległości i trudnego losu na wygnaniu, zwłaszcza jeśli dodamy, że w 1942 r. w wigilię Tisza be-Aw rozpoczęto masowe deportacje Żydów z Warszawskiego getta do obozu w Auschwitz.
Tisza be Aw jest drugim po Jom Kipur najważniejszym dniem całodobowego postu.
Dzień ten poprzedza trzytygodniowy okres żałoby, trwający od 17 dnia miesiąca tamuz, nazywanego Sziwa Asar be-Tamuz. Uważany jest on za rocznicę dokonania przez Babilończyków, po 18 miesiącach oblężenia, wyłomu w murze jerozolimskim, co doprowadziło do zburzenia miasta i Świątyni. Tradycja talmudyczna dodaje, że tego dnia Mojżesz potłukł kamienne Tablice Przymierza, oraz, że zaprzestano przynosić do Świątyni Jerozolimskiej poranne i wieczorne ofiary.
W dniu Sziwa Asar be-Tamuz nakazany jest również post, by stworzyć ludziom warunki do zbadania ze skruchą własnego postępowania i powrotu do bliskości z Bogiem, aby nie dochodziło do podobnych tragedii w przyszłości. Czyta się tego dnia między innymi napomnienia proroka Izajasza (Iz 55:6–56:8): „Szukajcie Pana, dopóki można Go znaleźć, wzywajcie Go, póki jest blisko! Niech bezbożny porzuci swoją drogę, a przestępca swoje zamysły i niech się nawróci do Pana, aby się nad nim zlitował, do naszego Boga, gdyż hojny jest w odpuszczaniu! /…/ Przestrzegajcie prawa i kierujcie się sprawiedliwością, gdyż bliskie jest nadejście mojego zbawienia i objawienie się mojej sprawiedliwości. Szczęśliwy jest człowiek, który to czyni”.
Z kończącym dni żałoby dniem Tisza be-Aw łączy się również wspominanie nierzetelnej relacji zwiadowców wysłanych przez Mojżesza do Kanaanu, której konsekwencją było wyznaczenie tułaczki całego ludu na 40 lat; tyle, ile dni zwiadowcy badali ziemię obiecaną (Lb 14:34).
Rabini przypominają, że do tak wielu dramatycznych wydarzeń kojarzonych z dniami żałoby doszło z powodu braku ze strony ludu Bożego wybrania powrotu do bliskości z Bogiem – jak się wyjaśnia użyte przez nich słowo TESZUWA, nawiązujące do zapisu w księdze Ozeasza: „Wróć, Izraelu, do Pana, Boga twojego, upadłeś bowiem przez własną twą winę”. Dzień Sziwa Asar be-Tamuz jest oddzielony jako dzień postu, by stworzyć ludziom warunki do zbadania ze skruchą własnego postępowania i powrotu do bliskości z Bogiem, aby nie dochodziło do podobnych tragedii w przyszłości.
Jakże aktualne jest dziś to wezwanie dla wszystkich wyznawców Boga Izraela!
Zachęca to do modlitwy, aby trwający od dnia Sziwa Asar be-Tamuz czas refleksji, w czasie żałoby, aż do dnia postu Tisza be-Aw, znalazł odzew w sercach Izraelczyków i by, za sprawą Bożego Ducha, przyczynił się do powrotu (teszuwa) wielu z nich do Boga Izraela oraz powierzania Mu własnego losu i przyszłości nękanej przez licznych wrogów ojczyzny.
Wezwanie proroka zachęca też do modlitwy, aby każdego, kto przyjął ofiarę Jeszuy Mesjasza, mogło to wezwanie dotyczyć jak najrzadziej, dzięki łasce Zbawiciela, której życzenie przekazuje w swych listach Paweł i które kończy też Księgę Objawienia: „Łaska Pana Jezusa niech będzie z wszystkimi. Amen.”
Felicja Białęcka
(Artykuł pochodzi z lipcowego numeru listu modlitewnego WDO)